Dr Maria Madejowa

starszy wykładowca – po złożonym w czerwcu 1971 roku egzaminie magisterskim i obronie pracy magisterskiej pt.: „Neologizmy językowe w twórczości K. I. Gałczyńskiego" została zatrudniona w Katedrze Dydaktyki Literatury i Języka Polskiego, której nazwę zmieniono w 1999 roku na Katedrę Polonistycznej Edukacji Nauczycielskiej.

            Prowadziła zajęcia dydaktyczne z przedmiotów: metodyka nauczania języka polskiego, gramatyka opisowa języka polskiego, kultura języka polskiego, leksykologia i leksykografia, gramatyka języka staro-cerkiewno-słowiańskiego oraz seminaria magisterskie na studiach dziennych, magisterskich i eksternistycznych. Ponadto uczyła cudzoziemców na kursach języka polskiego w Szkole Letniej Kultury i Języka Polskiego UJ i we „Wspólnocie Polskiej" w Krakowie.

            Od sierpnia 1997 do września 1999 pełniła funkcję kierownika Katedry, a od października 1999 do września 2000 kierowała podyplomowym studium Szkoła Retoryki i prowadziła w tym studium przez kilka lat zajęcia z zakresu normy frazeologicznej współczesnego języka polskiego.

            Przygotowywała wniosek o powołanie kierunku: język polski z kulturą góralszczyzny w tworzącej się uczelni w Nowym Targu, która otrzymała nazwę: Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa. W tejże uczelni była dyrektorem Instytutu Humanistycznego w latach 2001-2009. W tym czasie zorganizowała trzy konferencje (organizacja logistyczna i programowa):

  • Władysław Orkan czytany dzisiaj. Ogólnopolska sesja naukowa zorganizowana przez PPWSZ w Nowym Targu i Akademię Pedagogiczną w Krakowie, Koninki – Nowy Targ, 2002.
  • Góry i góralszczyzna w dziejach, kulturze i pogranicza polsko-słowackiego (Podhale, Spisz, Orawa, Gorce, Pieniny). Międzynarodowa konferencja naukowa, Kraków – Nowy Targ – Bukowina Tatrzańska, 2004.
  • Mity i rzeczywistość zbójnictwa na pograniczu polsko-słowackim w historii, literaturze i kulturze. Międzynarodowa konferencja naukowa, Kraków – Nowy Targ – Bukowina Tatrzańska, 2006.

Na wydziale polonistyki UJ od roku 1984 organizuje i kieruje (do dziś) śródrocznymi  i ciągłymi praktykami polonistycznymi. Jest pełnomocnikiem dziekana do spraw praktyk pedagogicznych i kierownikiem praktyk.

            W latach 1972 – 1977 kierowała pracą zespołu przygotowującego artykuły hasłowe do wydania pierwszego w Polsce „Słownika wymowy polskiej", który ukazał się w czerwcu 1977 roku.

            Stopień naukowy doktora nauk humanistycznych uzyskała w 1980 roku na podstawie rozprawy doktorskiej, pt.: „Współczesna polszczyzna mówiona. Zagadnienie normy językowej (na przykładzie wybranych zjawisk fonetycznych)".

            Działalność leksykograficzna i dydaktyczna, u której początków istotne miejsce zajmowały praca nad „Słownikiem wymowy polskiej" i metodyka nauczania języka polskiego wraz z nabywanym doświadczeniem sprawiły, że ustaliły się dwie dziedziny zainteresowań: współczesna polszczyzna i jej warstwa brzmieniowa oraz dydaktyka języka ojczystego.

            Z pierwszą dziedziną związane są różne etapy pracy naukowej. Etap pierwszy: praca badawcza, której wyniki wskazały na współczesne tendencje wymawianiowe, drugi obejmował opis i analizę przyczyn ich powstawania, trzeci zaś dotyczył próby ich oceny z punktu widzenia poprawności i sprawności językowej, dopiero etap czwarty przygotował płaszczyznę popularyzacji zasad poprawnej wymowy współczesnej polszczyzny.

            Z drugą z wymienionych dziedzin łączą się dwie kwestie. Kwestia pierwsza objęła współtworzenie wiedzy i doświadczenia, które powstały na kanwie pytań, pomysłów, odkryć, studentów i słuchających wykładów nauczycieli. Właśnie one były zobowiązaniem i inspiracją do pogłębiania studiów nad danym zagadnieniem, aż do takiego poziomu przetworzenia wiadomości na podstawie, którego odbiorca (student, nauczyciel) mógł samodzielnie odkryć, że proces szkolnego kształcenia językowego zmierza ku wiedzy, która daje uczniowi orientację w systemie języka, a na skutek systematycznego powtarzania i ćwiczenia umiejętności stosowania uogólnionych norm zachowania językowego dochodzi do sprawności posługiwanie się tą wiedzą, aż, można powiedzieć do doskonałości w działaniu.

            W ostatnich latach zainteresowania badawcze i naukowe skupiła wokół działania językowego w sytuacjach religijnych zapisanych w tekstach modlitewnych (poetyckich, prywatnych i zatwierdzonych jako modlitwy).

DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWA

 Powyższe informacje ilustrują tytuły wybranych prac naukowych m. in.: 

  • Słownik wymowy polskiej PWN, Kraków 1977, s. 564 (współautor).

I.     Artykuły (wybór):

  • Złożone nowotwory językowe w twórczości K. I. Gałczyńskiego, „Przegląd Humanistyczny', 1974, s. 56-68.
  • Tendencje wymawianiowe we współczesnej polszczyźnie, „Studia Polonistyczne IX" 1981, s. 91-98.
  • Problem normy językowej współczesnej polszczyzny mówionej, [w:] Z zagadnień fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Uniwersytet M. Kopernika, Rozprawy, Toruń 1982, s. 34-41.
  • Współczesna polska norma językowa w zakresie wymowy samogłosek nosowych, Studia Phonetica, Posnaniensia, An International Journal for Linguistic Phonetics, Adam Mickiewicz University Press, vol. 1, 1987, s. 31-57.
  • Zasady współczesnej wymowy polskiej, „Biuletyn Audiofonologii" 1989, t. 1., z. 2-4.
  • Contemporaty Polish linguistic norms with reference to the pronunciation of cinsonat clusters. Studia Phonetica Posnaniensia, An International Journal for Linguistic Phonetics, Adam Mickiewicz University Press, vol.2-3, 1990, s. 69-106.
  • Nauczanie wymowy w szkole, [w:] Zagadnienia komunikacji językowej dzieci i młodzieży, pod red. J. Porayskiego – Pomsty, Warszawa 1991, s. 185-192.
  • Normative rules of modern polish pronunciation, Studia Phonetica Posnaniensia, An International Journal for Linguistic Phonetics, Adam Mickiewicz University Press, vol. 4, 1993, s. 19-31.
  • Zasady współczesnej wymowie polskiej oraz ich przydatność w praktyce szkolnej, „Język Polski" LXXII, 1993, z. 2-3, s. 186-198.
  • Kilka uwag o współczesnej wymowie polskiej na podstawie „Podręcznego słownika poprawnej wymowy polskiej", „Język Polski" LXXII, 1993, z. 4-5, s. 211-223.
  • Proces porozumiewania się a praktyka szkolna, [w:] Kształcenie porozumiewania się, pod red. ST. Gajdy i J. Nocoń, Opole 1994, s. 139-145.
  • Reklama i kształcenie językowe, [w:] Podmiotowy wymiar szkolnej polonistyki. Problemy studiów nauczycielskich, wyd. WSP, Kraków 1998, z. 11.
  • Norma ortograficzna a praktyka w dzieleniu wyrazów i jedność przy ich przenoszeniu, „Poradnik Językowy", 1999, z. 7.
  • Recenzja szkolna – dydaktyczne i pragmatyczne obserwacje, [w:] Studia językoznawcze – dar przyjaciół i uczniów dla Zofii Kurzowej, Universitas, Kraków 2001, s. 199-209.
  • Profesor Zenon Klemensiewicz na nowo odczytany, czyli o doświadczalnej dydaktyce nauki o języku polskim, [w:] Wczoraj i dziś edukacji polonistycznej pod red. B. Kędzi-Klebeko i A. Ciciak , Uniwersytet Szczeciński, nr 61, Szczecin 2001, s. 29-39.
  • Profesor Stanisław Jodłowski – uczony i dydaktyk nauki o języku polskim. Wspomnienia uczennicy i współpracownika [w:] Wczoraj i dziś edukacji polonistycznej pod red. B. Kędzi-Klebeko i A. Ciciak , Uniwersytet Szczeciński, nr 61, Szczecin 2001, s. 39-47.
  • Zasady sprawdzania wypracowania szkolnego. Wprowadzenie do tematu, [w:] Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, pod red. Anny Janusz-Sitarz, Universitas, Kraków 2004.
  • Ocenianie prac pisemnych, [w:] Doskonalenie warsztatu nauczyciela polonisty, pod red. A. Janus-Sitarz, Univeritas, Kraków 2005, s. 155-165.
  • Sposoby zwracania się do Matki Boskiej Ludźmierskiej na Podhalu w akcie religijnym, [w:] Góry i góralszczyzna w dziejach i kulturze pogranicza polsko-słowackiego (Podhale, Spisz, Orawa, Gorce, Pieniny). Literatura i język, red. M. Madejowa, A. Mlekodaj, K. Sikora, Nowy Targ 2005, s. 244-250.
  • Kulturowo-językowy wizerunek zbójnika w świetle wypowiedzi studentów, [w:] Mity i rzeczywistość zbójnictwa na pograniczu polsko-słowackim w historii, literaturze i kulturze, red. M. Madejowa, A. Mlekodaj, M. Rak, Nowy Targ 2007, s. 389-400. (razem z J. Kowalikową).
  • Szkolna sztuka pisania, [w:] Wartościowanie a edukacja polonistyczna, pod red. Anny Janus – Sitarz, Kraków 2008, ss. 300 – 314.
  • Dydaktyczny i wartościujący wymiar kwalifikacji składników wypracowań szkolnych, [w:] Wartościowanie a edukacja polonistyczna, pod red. Anny Janus – Sitarz, Kraków 2008, s. 315-356.
  • Gimnazjalne podręczniki do nauki religii w świetle wypowiedzi uczniów i katechetów, [w:] Język katechezy, pod red. Renaty Przybylskiej i Wiesława Przyczyny, Tarnów 2009.
  • Spotkanie z pracami naukowymi Jadwigi Kowalikowej, [w:] W trosce o dobrą edukację. Prace dedykowane Profesor Jadwidze Kowalikowej z okazji 40-lecia pracy naukowej, Kraków 2009.
  • Maturzyści o wolności w kontekście wypowiedzi Ojca Świętego Jana Pawła II, [w:] Wolność i wychowanie pod red. M. Urbańskiej, wyd. Biblos, Tarnów 2011.
  • Rozumienie słowa wolność wśród maturzystów, [w:] Mundus verdi. Świat słowa. Tom jubileuszowy dla Zofii Cygal – Krupy, pod red. M. Pachowicz i K. Choińskiej, Tarnów 2012.
  • Szkoła jutra – współczesne problemy, [w:] Szkoła w Bieżanowie: dziś – wczoraj – jutro, pod red. L. Salawy, Kraków 2012.

II.Redakcja tomów pokonferencyjnych i innych:

  • Władysław Orkan czytany dzisiaj, Nowy targ 2003 (razem z A. Mlekodaj).
  • Góry i góralszczyzna w dziejach i kulturze pogranicza polsko-słowackiego (Podhale, Spisz, Orawa, Gorce, Pieniny), Nowy Targ 2005 (razem z A. Mlekodaj, K. Sikorą).
  • Mity i rzeczywistość zbójnictwa na pograniczu polsko-słowackim w historii, literaturze i kulturze, Nowy Targ 2007 (razem z A. Mlekodaj, M. Rakiem).
  • Danuta Wesołowska. Ocalić od zapomnienia, Kraków (razem z E. Białoń).

III.PRACE wygłoszone i nieopublikowane (wybór:).

  • Struktura prośby modlitewnej jako przykład tekstu nadawanego w sytuacji oficjalnej, Uniwersytet Łódzki, kwiecień 1999
  • Miejsce i rola praktyk pedagogicznych w przygotowaniu nauczycieli do zreformowanej szkoły polskiej, Akademia Pedagogiczna, Kraków, grudzień 2000.
  • Refleksje nad kształceniem nauczycieli w świetle wypowiedzi studentów filologii polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Dolnośląska PWSZ, Wrocław, maj 2007.

            Inny rodzaj działalności dotyczył współpracy z nauczycielami z różnych ośrodków metodycznych od 1976 roku do dziś: Kraków, Tarnów, Nowy Sącz, Bielsko Biała, Dobczyce, Gdów, Rabka, Zakopane. Na spotkaniach z nauczycielami polonistami w ramach konferencji przedmiotowych wygłosiła wiele odczytów z dziedziny, najogólniej mówiąc:

  • Współczesny język polski w świetle szkolnego kształcenia językowego.

Ostatnie wykłady miały miejsce w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie (w październiku i listopadzie 2011). Temat wykładów to:

  • Język polski jako wartość w świetle współczesnych tendencji kulturowych i społecznych.

W kwietniu 2011 roku podzieliła się wiedzą z nauczycielami w Tarnowie na temat:

  • Szkolnych metod opracowywania znaczeń wyrazów na różnych poziomach edukacji.

            W latach 1999 – 2001 w ramach konferencji dla nauczycieli religii wygłosiła wykłady na temat (wybór: Język w tekstach kultury masowej – współczesne czasopisma młodzieżowe, Funkcja perswazyjna i manipulacyjna w tekstach reklam, Językowy obraz uczuć współczesnego młodego pokolenia w tekstach rokowych).

IV. Doświadczenia zawodowe zdobywała poza Uniwersytetem Jagiellońskim w następujących miejscach:

  • Okręgowa Olimpiada Literatury Języka Polskiego – od 1978 egzaminator na drugim etapie konkursu, a od roku 2001 członek Krakowskiego Komitetu Okręgowej Olimpiady Literatury i Języka Polskiego;
  • Szkoła Letnia – Kultury i Języka Polskiego w latach - 1977 – 1982 prowadziła lektorat języka polskiego dla studentów USA, Kanady, Szwecji i Francji;
  • „Wspólnota Polska" przy prezydencie Krakowa w latach -  1999 – 2001 prowadziła zajęcia i opracowała program wykładów i ćwiczeń z nauki języka polskiego dla studentów z Rosji, Litwy, Białorusi, Ukrainy, Bułgarii, Czech i Słowacji;
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Krakowie – konwersatorium z tematu: „Współczesny język polski – jego odmiany, poprawność i sprawność komunikacyjna – w latach 1999 – 2001;
  • Wyższe Seminarium Duchowne Księży Misjonarzy – w latach 2008 – 2011 prowadziła ćwiczenia z kultury języka polskiego;
  • V Liceum Ogólnokształcące im. W. Witkowskiego w Krakowie  - przez dwa lata prowadziła z uczniami klas humanistycznych warsztaty z retoryki;
  • Pałac Młodzieży ul. Krowoderska w Krakowie – z uczniami klas maturalnych prowadziła pogadanki o współczesnym języku polskim;
  • Kolegium Nauczycielski im. Świętej Rodziny w Krakowie - od 1997 do 2001 prowadziła seminaria licencjackie;
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie - od lutego do czerwca 2001 prowadziła wykłady i ćwiczenia w ramach podyplomowych studiów: „Integracja w nauczaniu języka polskiego;
  • Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w nowym Targu – od października 2001 do czerwca 2009 prowadziła przedmioty: seminarium licencjackie, metodykę nauczania literatury języka polskiego (wykład), kulturę języka polskiego, gramatykę języka scs, leksykologię i leksykografię (ćwiczenia);
  • Uniwersytet Trzeciego Wieku w Rabce i Nowym Targu – wykłady z kultury języka polskiego.

V.Była (jest) członkiem rad, komisji i stowarzyszeń takich, jak:

  • Rada Programowa Instytutu Polonistyki UJ
  • Polskie Towarzystwo Fonetyczne
  • Polskie Towarzystwo Językoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego ( do 2010 roku)
  • Stowarzyszenie Polonistów (od czerwca 2003)
  • Komisja Kultury Języka Polskiego Komitetu Językoznawstwa PAN w Warszawie (od 1 grudnia 2003)
  • Komisja Języka Religijnego.

VI.Odznaczenia:

  • Złoty Krzyż Zasługi 16 VIII 1999 r.
  • Medal Komisji Edukacji Narodowej 28 IV 2003 r.
  • Medal Zasługi Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Targu 16 XII 2009 r.
  • 2 nagrody Rektora UJ
  • 8 nagród Rektora PPWSZ w Nowym Targu

VII.Wypromowała:

  • 62 magistrantów (studia dzienne, zaoczne i eksternistyczne WP UJ)
  • 58 licencjatów (Kolegium Nauczycielskie im. Świętej Rodziny w Krakowie)
  • 14 licencjatów (Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu)